Św. męczennik Gabriel

GABRIEL ZABŁUDOWSKI, męczennik, dzieciątko (Muczenik mładieniec Gawriił Zabłudowskij), 20 kwietnia / 3 maja (rocznica śmierci), 22 września (rocznica przeniesienia relikwii w 1992 r.) i trzecia niedziela po Pięćdziesiątnicy (Sobór świętych białoruskich).

Urodził się 22 marca 1684 r. w Zwierkach niedaleko Zabłudowa w pobożnej rodzinie Gowdelów. W dzieciństwie wyróżniał się wśród rówieśników pobożnością i stronieniem od zabaw.

20 kwietnia 1690 r. Gowdelów spotkało wielkie nieszczęście. Gabriel padł ofiarą mordu. Podczas nieobecności rodziców dziedzic wsi Zwierki – Szutko – porwał chłopca i przewiózł do Białegostoku. Tam dziecko poddano torturom. Z powodu upływu krwi Gabriel zmarł, a jego ciało potajemnie pozostawiono na skraju lasu w pobliżu wsi Zwierki.

Po odnalezieniu ciała pochowano je na cmentarzu niedaleko wsi. Po trzydziestu latach podczas jednego z pochówków nieumyślnie naruszono jego grób. Okazało się wówczas, że ciało nie uległo rozkładowi. Z wydarzeniem tym związanych było wiele uzdrowień. Ustała również panująca w okolicy epidemia.

Złożone w zwierkowskiej cerkwi ciało ocalało podczas pożaru świątyni w 1746 r., po czym zostało przeniesione do Monasteru Zabłudowskiego. W obawie przed innowiercami w 1755 r. relikwie przeniesiono do Słucka. W 1820 r. odbyła się kanonizacja męczennika. Później relikwie kilkakrotnie jeszcze zmieniały miejsce pobytu będąc przez pewien czas w Białymstoku, Supraślu, Słucku, Mińsku i Grodnie. 22 września 1992 r. relikwie wróciły ostatecznie do Polski i spoczęły w białostockim soborze św. Mikołaja. Obecnie przebywają w nim w okresie od 22 września do 2 maja, zaś od 3 maja do 21 września znajdują się w Monasterze Narodzenia Bogurodzicy w Zwierkach, gdzie wzniesiona została cerkiew ku jego pamięci.

Kult świętego jest największy w Polsce i na Białorusi. Uznawany jest za największego prawosławnego świętego urodzonego w obecnych granicach naszego kraju. Jest też patronem Bractwa Młodzieży Prawosławnej w Polsce.

Święty przedstawiany jest jako kilkuletnie dziecko odziane w sięgającą do kolan jasną koszulę. W prawej ręce trzyma krzyż, lewą ma złożoną w modlitewnym geście. Na niektórych ikonach w tle widnieje cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej w Zabłudowie. Św. Gabriel jest też jedną z postaci występujących na ikonach „Soboru świętych białoruskich”.

Opracował: Jarosław Charkiewicz.