Św. św. Męczennicy Wileńscy Antoni Jan i Eustachy
Św. św. Męczennicy Wileńscy Antoni Jan i Eustachy
ANTONI Z WILNA, męczennik (Muczenik Wilenskij Antonij), 14/27 kwietnia i III niedziela po Pięćdziesiątnicy (Sobór białoruskich świętych).
JAN Z WILNA, męczennik (Muczenik Wilenskij Ioann), 14/27 kwietnia.
EUSTACHY Z WILNA, męczennik (Muczenik Wilenskij Jewstafij), 14/27 kwietnia.
Ponieśli męczeńską śmierć za Chrystusa za panowania księcia litewskiego Olgierda.
Rodzeni bracia Antoni i Jan byli dworzanami księcia Olgierda. Władca oskarżył ich o odstępstwo od wiary pogańskiej. Podczas tortur przyznali się, że są wyznawcami Chrystusa. Gdy zostali wtrąceni do więzienia, zaczęli odwiedzać ich ludzie, z których wielu nawróciło się na chrześcijaństwo. Z obawy przed jego rozprzestrzenieniem zdecydowano zabić braci.
W kwietniu 1347 r. męczennika Antoniego powieszono na dębie, zaś Jana uduszono, a następnie również powieszono na tym drzewie. W grudniu tego roku zawisł też męczennik Eustachy, który otwarcie przyznał się do wiary w Chrystusa. Został skatowany i powieszony na tym samym dębie.
W 1374 r. męczennicy zostali kanonizowani przez patriarchę konstantynopolitańskiego Filoteusza. W XVI w. ich ciała przeniesiono do Monasteru Świętego Ducha w Wilnie. W 1826 r. relikwie świętych udostępniono wiernym do powszechnego kultu. W 1915 r. wywieziono je do Monasteru Dońskiego w Moskwie, skąd w okresie władzy radzieckiej zostały skonfiskowane. Zwrócono je Cerkwi w 1946 r. W 1993 r. z inicjatywy mińskiego Bractwa Trzech Męczenników Wileńskich cząsteczki relikwii przeniesiono z Wilna do Mińska i umieszczono w soborze apostołów Piotra i Pawła.
Święci Antoni, Jan i Eustachy są orędownikami przed Bogiem wiernych proszących o uleczenie chorób nóg. Szczególną czcią darzą ich prawosławni Litwini i Białorusini, a ich kult ma zasięg ogólnosłowiański.
Na ikonach św. Antoni ukazywany jest zawsze w towarzystwie męczenników Jana i Eustachego. Kolejność ich ustawienia jest dowolna. Wszyscy mają na sobie książęce, różnokolorowe okrycia – bogato zdobione sarafany i lekkie, długie futra. Antoni i Jan mają brody. Wszyscy trzymają w rękach krzyże. Niekiedy mają też miecze u nóg.
Imię Antoni pochodzi z greki i oznacza „nabyty, nabywać zamiast”. Niekiedy wywodzi się je też od greckiego wyrazu anthos – „bezcenny” lub „kwiat”.
Imię Jan pochodzi z języka hebrajskiego i oznacza „Bóg jest łaskawy”.
Opracował: Jarosław Charkiewicz.